پایگاه خبری اتحاد ما – استان پهناور کرمان به دلیل اقلیم متنوع و خاک حاصلخیز، میزبان انواع محصولات زراعی و باغی از جمله پسته و خرما است که جزو ارزشمندترین محصولات کشاورزی استان و کشور به شمار میروند و صادرات آنها ارزآوری قابل توجهی دارد. با این حال، تغییرات اقلیمی و خشکسالیهای مکرر در دهههای اخیر همراه با روشهای سنتی کشاورزی، خسارات زیادی به محصولات وارد کرده و تولید کشاورزان را کاهش داده است. مهمترین چالش پیش روی کشاورزی کرمان، کمبود آب است که کشاورزان هر روز با آن بیشتر دست و پنجه نرم میکنند.
طبق آمارها، بیش از ۹۰ درصد مصرف آب استان مربوط به بخش کشاورزی است، اما برداشت بیرویه از منابع زیرزمینی و کاهش بارشها باعث شده وضعیت آب در برخی مناطق استان به مرحله بحرانی برسد که تهدیدی جدی برای کشاورزی و معیشت کشاورزان محسوب میشود.
تغییر سریع و فوری سیاستهای آب در کشاورزی برای حفظ فعالیت کشاورزان ضروری است و مهمترین راهکار، جایگزینی روشهای سنتی آبیاری با سیستمهای نوین و بهروز است. هرچند در سالهای گذشته اقداماتی انجام شده، اما این تغییرات بسیار کند و ناکافی در برابر شدت بحران کمآبی هستند.
رضا محمدی، مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان، در گفتوگو با پایگاه خبری اتحاد ما، بیان کرد: «آب استحصالی از منابع زیرزمینی با نیازهای آبی اراضی کشاورزی همخوانی ندارد و در بهترین حالت تنها ۸۰ درصد نیاز باغات را تامین میکند.» وی افزود: «بهرهوری آب در سیستمهای نوین آبیاری بین ۸۵ تا ۹۰ درصد است، اما در روش غرقآبی این بهرهوری به ۵۰ درصد هم نمیرسد.»
محمدی همچنین گفت که تنها ۲۰ درصد از اراضی شمال کرمان تحت پوشش سیستمهای نوین آبیاری مانند قطرهای، بارانی و زیرسطحی قرار دارند و ۸۰ درصد باقیمانده به روش غرقآبی آبیاری میشوند. وی تاکید کرد که با اجرای سیستمهای نوین، میتوان بهرهوری آب را تا ۴۰ درصد افزایش داد و سالانه حدود ۹۰۰ میلیون تا یک میلیارد مترمکعب آب صرفهجویی کرد.
وی هشدار داد که اگر این روند ادامه یابد و سیستمهای نوین آبیاری در باغات و اراضی کرمان اجرا نشود، در سالهای آینده بسیاری از باغات از بین خواهند رفت.
محمدی همچنین به استقبال کم کشاورزان از آبیاری نوین اشاره کرد و گفت: «خشکسالیهای پیاپی و سرمازدگیهای اخیر باعث کاهش توان مالی باغداران برای سرمایهگذاری در زیرساختهای آبیاری شده است.» او افزود که پوشش تسهیلات بلاعوض برای اجرای آبیاری نوین از ۸۵ درصد به کمتر از ۵۰ درصد کاهش یافته و این موضوع نیز مانع بزرگی برای خردهمالکان است.
وی اعلام کرد که تاکنون حدود ۲۰ هزار هکتار از باغات و اراضی کشاورزی شمال کرمان به سیستمهای نوین آبیاری مجهز شدهاند و برای جلوگیری از هدررفت آب، ۱۴ هزار کیلومتر خطوط انتقال آب ساخته شده است. همچنین مرمت و لایروبی بیش از ۶ هزار رشته قنات، احداث ۲ هزار و ۷۰۰ استخر ذخیره آب و ساخت ۱۴ سد خاکی کوتاه با حجم ذخیره ۵۰ میلیون مترمکعب در سالهای اخیر انجام شده است.
محمدی گفت: «۲۳ هزار و ۸۹۲ هکتار از اراضی زیر سدهای مخزنی تجهیز و نوسازی شده و ۱۵۸ کیلومتر شبکه آبرسانی زیر سدها احداث گردیده است.»
پایگاه خبری اتحاد ما تاکید میکند که آبی که با تلاش فراوان از اعماق زمین در کرمان استخراج میشود، به دلیل شیوههای نادرست آبیاری با کمترین بهرهوری مصرف میگردد و چشمانداز روشنی برای تغییر این روند بدون اصلاح اساسی سیاستها و برنامههای حوزه آب کشاورزی متصور نیست.