به گزارش اتحاد ما، حمیدرضا جلایی پور عصر جمعه در نشست روسا و اعضای ستادهای انتخاباتی دکتر پزشکیان و فعالان اصلاح طلب استان کرمان، با طرح دو پرسش اصلی درباره «ماهیت جامعه ایران در شرایط کنونی» و «راه های عبور از وضعیت حساس فعلی که توسط نیروهای مختلف مطرح می شود»، به بررسی و تحلیل آنها پرداخت.
وی مطالب خود را به صورت توصیفی و تجویزی ارائه کرد و بیان داشت: هر ایرانی می تواند بر اساس شرایط فردی و محیطی خود پاسخی به این سوال بدهد، اما جامعه شناسان روند اصلی و گرایش عمومی تأثیرگذار بر جامعه را بررسی کرده و چنین جامعه ای را تحلیل می کنند.
این جامعه شناس با مرور دیدگاه های کلان درباره جامعه ایران اظهار داشت: اگرچه شرایط کنونی، وضعیت کشور را دستخوش تغییر کرده است، اما با نگاهی تاریخی و بلندمدت می توان گفت که پیش از این شرایط بحرانی، جامعه ایران در تلاش برای توسعه ای پایدار، همه جانبه و مبتنی بر مشارکت مردم بوده که در این مسیر صدساله با چالش هایی مواجه بوده است.
وی با اشاره به نوسازی اقتصادی پیش از انقلاب و تغییر چهره شهرهای ایران گفت: در کنار این نوسازی اقتصادی، نوسازی سیاسی و فرهنگی به همان اندازه رخ نداد و به نقطه ای رسیدیم که انتخابات و مشارکت سیاسی جدی نبود و در نهایت انقلاب رخ داد.
جلایی پور افزود: پس از پیروزی انقلاب و وقوع جنگ، امکان نوسازی اقتصادی فراهم نشد، اما مشارکت مردمی گسترده ای برای حفظ کشور شکل گرفت. پس از جنگ، نوسازی اقتصادی با سرعت آغاز شد و در دوران اصلاحات نوسازی سیاسی نیز در دستور کار قرار گرفت.
وی ادامه داد: هرچند بعدها مشخص شد که در دوره های سازندگی و اصلاحات، نوسازی های اقتصادی به محیط زیست توجه کافی نداشتند، لذا توسعه پایدار و همه جانبه که از پایین و با مشارکت مردم شکل گیرد، همچنان مهم ترین مسئله کشور است.
این فعال سیاسی اصلاح طلب بیان کرد: از سال ۱۳۸۴ به بعد، نیرویی در کشور شکل گرفت که معتقد بود این نوسازی و توسعه مطلوب نیست و آن را توطئه می دانست؛ این نیرو تا حد توان مقاومت کرد و حتی در سیاست های داخلی و خارجی هزینه های سنگینی به کشور تحمیل کرد.
وی افزود: جمهوری اسلامی تا سال ۸۴ مخالف آمریکا و اسرائیل بود و همچنان هست، اما مخالفت ما هیچ گاه به گونه ای نبود که ایران را در توازن قوا به شرایط نابرابر وارد کند. امروز همه امید ما این است که با کمترین هزینه از این شرایط عبور کنیم.
جلایی پور به انتخابات سال ۱۴۰۳ اشاره کرد و گفت: اتفاق مهمی که گاهی به آن توجه نمی شود، برگزاری انتخاباتی تا حدی رقابتی در کشور بود. دکتر پزشکیان از ابتدا اعلام کرد که خواهان همکاری با جهان و دوری از جنگ است، اما از همان روز اول دولت چهاردهم، ایران با ترور هنیه وارد شرایط جنگی شد و پس از پنج دور مذاکره، پیش از دور ششم، حمله ای به ایران صورت گرفت.
وی افزود: دو کشور اتمی به ایران حمله کردند و دست در دست هم دارند. ما هیتلر را ندیده ایم اما نتانیاهو را دیده ایم که در غزه ۶۰ هزار نفر را شهید کرده و دو بار این منطقه کوچک را ویران کرده است. بایدن کنترل اوضاع را در دست دارد اما ترامپ آزادی عمل بیشتری به او داده است.
این جامعه شناس تأکید کرد: هنوز وارد شرایط تثبیت شده نشده ایم و مهم این است که با کمترین هزینه از این وضعیت عبور کنیم.
وی بخش دوم سخنان خود را به راه های پیشنهادی برای عبور از این شرایط اختصاص داد و گفت: چهار راهکار را شناسایی کرده ام که راه چهارم قابل دفاع است و امیدوارم با همراهی مردم ایران و کمترین هزینه از این شرایط عبور کنیم.
جلایی پور نخستین راه را انقلاب و سرنگونی عنوان کرد و گفت: نتانیاهو به همین دلیل به ایران حمله کرد و این تفکر، راه نجات کشور را سقوط حکومت با دخالت خارجی می داند که هوادارانی در میان سلطنت طلبان، منافقین و گروه های تروریستی دارد.
وی افزود: این گروه دچار اشتباه بزرگی است زیرا شرایط انقلابی در ایران وجود ندارد. جمهوری اسلامی مشکلات فراوانی دارد اما حکومت پوشالی نیست، مردم ناراضی اند اما همراه تجاوزگران نیستند و عده ای در کنار رضا پهلوی از این مسیر حمایت می کنند.
این استاد دانشگاه راه دوم را انقلاب آرام معرفی کرد که معتقد است انقلاب کلاسیک پرهزینه و خشونت آمیز است و از حمله خارجی حمایت نمی کند، اما باید با فشار تحریم ها تغییرات ساختاری ایجاد کرد. این گروه مهم ترین مانع را انتخابات می دانند و معتقدند هر انتخاباتی انقلاب آرام را به تعویق می اندازد.
وی ادامه داد: این راه نیز قابل دفاع نیست زیرا هر دو نوع انقلاب، کشور را به بی دولتی می کشاند که در کشوری بزرگ و متنوع مانند ایران، با دشمنان سرسخت، ناامنی و تهدید تمامیت ارضی را به دنبال دارد. متأسفانه برخی کانال های داخلی این دیدگاه ها را ترویج می کنند.
جلایی پور راه سوم را ماجراجویی دانست که خواستار اقدام بزرگ در برابر دشمن است و در رسانه ها مطرح است اما در مراکز تصمیم گیری جایگاهی ندارد.
وی راه چهارم را که خود از آن حمایت می کند، الگوی استقامت حداقل چهار بُعدی ملی معرفی کرد و گفت: جامعه ایران برای عبور از این پیچ جنگی چاره ای جز تقویت چهار بعد ندارد.
این جامعه شناس با تأکید بر اینکه این راه نه جنگ طلبی است و نه تسلیم، افزود: نخست توان نظامی، اطلاعاتی و امنیتی باید تقویت شود. جمهوری اسلامی با رویکرد عقلایی دفاع می کند و اهل تهاجم نیست؛ باید نقاط ضعف در آسمان، زمین، نفوذ و سایر حوزه ها تا حد امکان رفع شود تا هر بار دشمن ضربه زد، ضربه ای محکم دریافت کند.
وی خاطرنشان کرد: کسانی که نیروهای امنیتی، اطلاعاتی و نظامی را تخطئه می کنند، دغدغه عبور کم هزینه از این پیچ را ندارند.
جلایی پور بُعد سوم را دیپلماسی همه جانبه دانست و گفت: باید با همسایگان و قدرت های جهانی ارتباط برقرار کنیم و بدون دیپلماسی فعال نمی توان از این پیچ عبور کرد.
وی ادامه داد: این بُعد در جنگ ۱۲ روزه نیز مشهود بود. اگر کشور در معرض شرایط جنگی قرار گیرد، باید خدمات عمومی برای اکثریت مردم فراهم شود که وظیفه دولت است و مردم نیز باید از دولت حمایت کنند؛ تجربه ۱۲ روزه نمونه ای از این همکاری بود.
این جامعه شناس بُعد چهارم را کاهش فاصله میان حکومت و مردم دانست و گفت: این کار دشوار است اما حل مسائل معیشتی مردم و اقداماتی که حتی گاهی بودجه نمی خواهد، مانند رفع فیلترینگ و ایجاد فضای آرام و آزاد در دانشگاه ها و کاهش فشار در موضوع حجاب، می تواند رضایت مردم را جلب کند.
وی با تأکید بر همراهی حاکمیت، دولت و مردم برای عبور از بحران ها اظهار داشت: در ماه های اخیر برای آمریکا، غرب و نتانیاهو تصویری ساخته شده بود که حمله اسرائیل را پایان کار می دانستند، اما در آن ۱۲ روز مشخص شد که چنین نیست. همه باید درک کنند که کشور یکپارچه است و این تصور غلط باید کنار گذاشته شود تا شرایط مساعدی فراهم شود و ایران بتواند با دیپلماسی فعال و عزتمندانه از این پیچ عبور کند.
جلایی پور در پایان افزود: برخی افراد برای حکومت و دولت رجزخوانی می کنند و گویی زمان تسویه حساب است، اما این رویکرد راهگشا نیست و نمی توان با آن از شرایط حساس کنونی عبور کرد.