فاطمه منگلی روز پنجشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری اتحاد ما اعلام کرد: سال گذشته بیش از یک میلیون و ۲۶۷ هزار نخل در استان کرمان از نظر آلودگی به سوسک سرخرطومی بررسی شدند که ۲۷۶ نخل آلوده شناسایی شد. از این تعداد، ۲۷۱ نخل تیمار و پنج نخل به دلیل شدت آلودگی معدوم شدند. وی با اشاره به کمبود اعتبارات گفت: سال گذشته تنها ۲.۵ میلیارد تومان برای مبارزه با این آفت اختصاص یافت و هنوز بودجه سال جاری مشخص نیست. با توجه به وسعت نخلستان‌ها و نیاز به پایش مداوم، برای مقابله مؤثر در شمال استان به بیش از پنج میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
منگلی افزود: برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی مجدد پست‌های قرنطینه‌ای در ورودی‌های استان در حال انجام است تا از انتقال آلودگی به مناطق دیگر جلوگیری شود. نخستین مورد آفت سوسک سرخرطومی حنایی خرما در کرمان از سال ۱۴۰۰ گزارش شده و کارشناسان به طور مستمر نخلستان‌ها را پایش می‌کنند. با توجه به توان پرواز این آفت و انتقال آن از طریق پاجوش‌ها و اندام‌های آلوده، بی‌توجهی می‌تواند به گسترش سریع آن منجر شود.
کارشناسان با استفاده از ردیابی بصری، نصب تله‌های فرمونی و پایش‌های دوره‌ای درختان آلوده را شناسایی و درمان می‌کنند. این اقدامات از ابتدای سال جاری ادامه دارد و خوشبختانه در برخی مناطق هنوز موردی از آلودگی مشاهده نشده است. سطح زیر کشت خرما در شمال استان حدود ۴۸ هزار هکتار است و آموزش‌های لازم به کشاورزان ارائه شده است. منگلی تأکید کرد که کنترل موفق این آفت نیازمند همکاری جدی بهره‌برداران است.
وی درباره تاریخچه آفت گفت: این سوسک برای نخستین بار در سال ۱۳۶۹ در سیستان و بلوچستان مشاهده شد و سپس در استان‌های هرمزگان، فارس و کرمان گسترش یافت. این آفت به میوه خرما آسیب نمی‌رساند اما با تخم‌گذاری در تنه و تغذیه لاروها از بافت‌های داخلی، باعث پوسیدگی و تضعیف درخت و نهایتاً مرگ آن می‌شود.
علائم آلودگی شامل تراوش شیرابه قهوه‌ای، وجود سوراخ‌های کوچک در تنه، بوی خاص پوسیدگی، صدای تغذیه لاروها، پیله‌های شفیرگی خالی، خشک شدن برگ‌ها و تنه‌جوش‌ها، شکستن تنه و واژگون شدن تاج درخت است. منگلی از کشاورزان خواست از انتقال اندام‌های تکثیری آلوده خودداری کرده و در احداث باغ جدید از مراکز معتبر استفاده کنند. همچنین توصیه کرد زخم‌های درخت با گچ یا سموم تایید شده پانسمان شود و هرس در ماه‌های سرد سال انجام گیرد. آبیاری بی‌رویه نیز باید پرهیز شود زیرا رطوبت بالا فعالیت آفت را افزایش می‌دهد.
برخی ارقام خرما مانند مضافتی و هلیله‌ای حساس‌تر هستند و باید با دقت بیشتری پایش شوند. منگلی با تأکید بر اهمیت نخلستان‌ها به عنوان منبع اصلی درآمد خانوارها در شرق استان، هشدار داد که این آفت تهدیدی جدی برای امنیت غذایی، اقتصاد منطقه و پایداری زیست‌محیطی است. وی افزود: “حفظ نخل‌ها یعنی حفظ ریشه‌های فرهنگی و اقتصادی ما و بی‌توجهی به این آفت، باز کردن درهای فاجعه‌ای خاموش است که در نهایت منجر به قطع درختان خواهد شد.”
او از کشاورزان خواست در صورت مشاهده هرگونه نشانه آلودگی سریعاً به مراکز جهاد کشاورزی مراجعه کنند تا تیم‌های کارشناسی اقدامات لازم را انجام دهند. استان کرمان، به ویژه مناطق شرق و جنوب، از قطب‌های مهم تولید و صادرات خرما در کشور است و نخل‌های جنوب استان نیز درگیر این آفت شده‌اند که سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان در حال پیگیری تیمار و درمان آنها است.