پایگاه خبری اتحاد ما – در بامداد جمعه ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، رژیم غاصب صهیونیستی با حمله‌ای ناگهانی به تهران و چند شهر دیگر، شماری از فرماندهان ارشد نظامی، دانشمندان و مردم بی‌گناه را به شهادت رساند. نخست‌وزیر این رژیم در پیام‌های اولیه خود تأکید کرد که این جنگ با مردم ایران نیست، اما واقعیت چیز دیگری بود. این حملات تروریستی که با چراغ سبز آمریکا و سکوت سازمان‌های بین‌المللی همراه بود، نه تنها فرماندهان نظامی بلکه زنان، کودکان و حتی زنان باردار را هدف قرار داد و ملت ایران را در غمی عمیق فرو برد.
این اتفاق تلخ، دست واقعی دشمن و حامیانش را برای مردم مقاوم ایران آشکار کرد؛ جایی که همه ایرانیان با هر باور و گرایشی، در دفاع از خاک مقدس کشور متحد شدند. تحلیلگران معتقدند یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای این جنگ ۱۲ روزه، بازیابی همبستگی و انسجام ملی بود که اقوام، مذاهب و گروه‌های سیاسی مختلف را در کنار هم قرار داد و تصویری ماندگار از وحدت ملی به نمایش گذاشت.
برای بررسی عمیق‌تر این همبستگی و راه‌های حفظ آن، گفت‌وگویی با محمدمهدی عرب‌نژاد، کارشناس ارشد مردم‌شناسی و دکترای جامعه‌شناسی توسعه و اقتصاد، انجام دادیم. وی معتقد است ریشه این همبستگی به فرهنگ غنی ایران بازمی‌گردد؛ فرهنگی که در طول تاریخ بارها در برابر تهاجمات مختلف ایستادگی کرده و اصالت زبان و هویت ایرانی را حفظ کرده است.
عرب‌نژاد تأکید می‌کند که فرهنگ ایرانی نه تنها پایداری را به ارمغان آورده بلکه بر مهاجمان نیز تأثیر گذاشته است؛ نمونه آن مسلمان شدن بخشی از فرمانروایان مغول است. وی می‌گوید در شرایط خطر، داشته‌های پنهان فرهنگی جامعه نمایان می‌شود و این سرمایه فرهنگی در جنگ اخیر به خوبی خود را نشان داد.
وی همچنین اشاره می‌کند که ملی‌گرایی در ایران یک سرمایه اجتماعی مهم است که فراتر از گرایش‌های سیاسی و مذهبی قرار دارد. اگرچه در سال‌های گذشته برخی از مردم به دلیل عملکرد حاکمیت دلزده شده بودند، اما در این جنگ، همبستگی ملی دوباره شکل گرفت. با این حال، عرب‌نژاد هشدار می‌دهد که این سرمایه اجتماعی دائمی نیست و باید برای حفظ آن تلاش شود.
این جامعه‌شناس معتقد است که غرب و آمریکا جامعه ایران را به خوبی نمی‌شناسند و همین ناشناخته بودن، یک مزیت برای ایران در برابر دشمنان است. وی تأکید می‌کند که شناخت عمیق خودمان از جامعه، نقطه قوتی است که باید از آن بهره‌مند شویم.
عرب‌نژاد به نقش مردم در پیروزی‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید امروز که موشک‌های ایرانی شلیک می‌شود، پشتوانه آن آرامش و همراهی مردم است. وی اضافه می‌کند که دشمنان بیشتر روی شورش و آشوب داخلی حساب کرده بودند اما مردم با آرامش و همبستگی مقابل تجاوز ایستادند.
وی همچنین به نقش ایرانیان خارج از کشور و گروه‌های سیاسی مختلف اشاره می‌کند که در این شرایط از ایران دفاع کردند و معتقد است حاکمیت باید درهای خود را به روی همه کسانی که در این برهه پیام حمایت دادند باز کند.
عرب‌نژاد درباره آگاهی مردم نسبت به ماهیت آمریکا می‌گوید: «چهره فریبکارانه آمریکا برای خواص روشن بود اما اکنون آحاد مردم نیز به این واقعیت پی برده‌اند که آمریکا جز فریب، کشتار و تهدید چیز دیگری ندارد.»
وی درباره راهکارهای حفظ سرمایه اجتماعی تأکید می‌کند که باید به همه اقشار جامعه توجه شود و مرزبندی با براندازان روشن باشد. همچنین باید اجازه مشارکت سیاسی داده شود و از سخت‌گیری‌های بی‌مورد پرهیز شود.
این جامعه‌شناس به مراسم تشییع شهدای حمله رژیم صهیونیستی اشاره می‌کند که با حضور گسترده مردم همراه بود و می‌گوید وقتی مردم می‌بینند حضورشان تأثیرگذار است، مشارکت می‌کنند. وی هشدار می‌دهد که برخوردهای نادرست با جریان‌های فرهنگی و هنری زیرزمینی می‌تواند به نارضایتی و فاصله‌گیری مردم منجر شود.
عرب‌نژاد خطاب به تریبون‌داران می‌گوید: «اینجا کشور و میهن ماست و سال‌ها بخشی از مردم دیده نشده‌اند. اکنون فرصت خوبی است که به همه مردم و تفکراتشان احترام بگذاریم و با کمک به بهبود شرایط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، فضای همدلی و انسجام ملی را تقویت کنیم.»
وی در پایان تأکید می‌کند که اقتصاد نقش کلیدی دارد و بهبود آن می‌تواند بسیاری از مشکلات اجتماعی و سیاسی را کاهش دهد، اما در شرایط اقتصادی نامناسب، مردم با حساسیت بیشتری به مسائل نگاه می‌کنند.